Hebt u een uiteindelijk belang van meer dan 25% in een onderneming of rechtspersoon? Dan moet u zich registreren als Ultimate Beneficial Owner (UBO) in het UBO-register. De Europese Unie (EU) beoogt met dit register de transparantie te vergroten om de strijd aan te gaan met belastingontduiking, witwassen en de financiering van terrorisme. Deze transparantie zal echter ten koste gaan van de privacy, zeker als het register openbaar wordt zoals in Nederland lijkt te gebeuren. De vraag is dan ook in hoeverre deze vergaande transparantie wenselijk en noodzakelijk is om aan de doelstelling bij te dragen. Het is zaak een afweging te maken tussen de te dienen belangen en het recht op privacy om te voorkomen dat het UBO-register een averechts effect heeft.

Op 20 mei 2015 heeft het Europees Parlement de vierde antiwitwasrichtlijn (Richtlijn) aangenomen die EU-lidstaten verplicht om voor 27 juni 2017 een UBO-register in te voeren. Deze deadline is inmiddels verstreken zonder dat veel lidstaten het UBO-register hebben ingevoerd. Bovendien is de noodzakelijke inhoudelijke discussie over het spanningsveld tussen transparantie en privacy nog nauwelijks gevoerd op het politieke toneel; niet in Brussel en niet in Den Haag. Wel is inmiddels duidelijk dat een groot deel van de lidstaten voor een besloten register kiest. Het onafhankelijke instituut de European Data Protection Supervisor heeft op EU-niveau geoordeeld dat het openbaar maken van het register disproportioneel is.

Wat betekent het UBO-register voor u en uw bedrijf?

Het belangrijkste is dat u zich realiseert wat de impact is van deze ontwikkelingen voor u en uw bedrijf en dat u hierop bent voorbereid. Weet u of u als UBO kwalificeert, wat de impact is van een eventuele registratie?

Wanneer bent u een UBO?

• U kwalificeert als UBO wanneer u meer dan 25% (in)direct eigendom of zeggenschap hebt in een onderneming of rechtspersoon. Daarnaast moet u aangeven in welke mate u een belang heeft. Dat hoeft niet exact maar dat wordt in blokken aangeven (belang tussen de 25%-50%; 50%-75% en 75%-100%). Een exacte definitie van wie als UBO kwalificeert ontbreekt omdat dit wordt overgelaten aan lagere regelgeving.

Welke gegevens?

Een deel van de gegevens van de UBO wordt openbaar en dus voor iedereen toegankelijk:

• naam,
• geboortemaand en -jaar,
• nationaliteit,
• woonstaat, en
• de aard en omvang van het economische belang van de UBO.

De volgende set gegevens wordt niet openbaar en is alleen in te zien door bevoegde autoriteiten en de Financiële Inlichtingen Eenheid (FIE):

• BSN/buitenlands fiscaal identiteitsnummer (TIN),
• geboorteland en -plaats, en
• woonadres.

Welke entiteiten?

Het gaat om de UBO’s van de volgende entiteiten: bv’s, nv’s, stichtingen, verenigingen, rederijen, maatschappen, vof’s, commanditaire vennootschappen, coöperaties, onderlinge waarborgmaatschappijen, Europese economische samenwerkingsverbanden, Europese naamloze vennootschappen (SEs) en Europese coöperatieve vennootschappen (SCEs).

Er komt (vooralsnog) geen registratieplicht in Nederland voor de UBO’s van Fondsen voor Gemene Rekening, trusts en buitenlandse ondernemingen en rechtspersonen. Echter, gezien de recente aandacht in de media voor de Fondsen voor Gemene Rekening kan niet worden uitgesloten dat de politiek deze fondsen ook onder de werking van de UBO-wetgeving brengt. Bent u UBO van een buitenlandse onderneming of rechtspersoon dan moet u er rekening mee houden dat u mogelijk een registratieplicht hebt in een ander Europees land.

Bestaande ondernemingen en rechtspersonen moeten binnen 18 maanden na de inwerkingtreding van de UBO-wet UBO-gegevens registreren.

Vooruitblik UBO-register

De overheid heeft op 31 maart 2017 een concept-implementatiewet over het UBO-register ter consultatie aangeboden; het was tot 28 april 2017 mogelijk om op dit wetsvoorstel te reageren. Naar verwachting zal in de loop van dit jaar een definitief wetsvoorstel gepresenteerd worden.

Op Europees niveau heeft de Europese Commissie (EC) vanaf juli 2016 stevig ingezet op aanpassing van de Richtlijn met als doel de verplichte invoering van het UBO-register te vervroegen naar 1 januari 2017, het percentage waarbij je als UBO kwalificeert te verlagen naar 10% en alle UBO-registers verplicht openbaar te maken. De voorstellen van de EC kunnen echter niet op brede steun rekenen binnen de EU, zodat het nog de nodige tijd zal vergen voordat de Richtlijn aangepast is.

Het feit dat de aanpassingen van de Richtlijn traag verlopen, relatief veel EU-lidstaten de deadline van 27 juni 2017 niet gehaald hebben en meerdere lidstaten voor een besloten register kiezen, geeft blijk van een verschuiving in sentiment in vergelijking met eerdere jaren. Transparantie staat nog steeds hoog op de agenda, maar er is meer ruimte om tot een broodnodige balans tussen transparantie en het recht op privacy te komen.